راهکارهای طلایی برای غلبه بر اختلال خواندن در کودکان: راهنمای جامع والدین و مربیان

شناسایی و بهبود اختلالات یادگیری با هوش مصنوعی

توسط محمد سلیمانی

درمان اختلال خواندن

توسط محمد سلیمانی

✨ مژده به خانواده‌های کودکان با اختلالات یادگیری! ✨

آیا فرزندتان در مدرسه با مشکلاتی مانند اختلال خواندن، دیسکلکولیا، دیسگرافیا یا سایر چالش‌های یادگیری دست و پنجه نرم می‌کند؟ نگران نباشید! این مقاله راهکارهای عملی و موثری را به شما ارائه می‌دهد تا به فرزندتان کمک کنید بر این مشکلات غلبه کند و استعدادهای بی‌نظیرش را شکوفا سازد.

در دنیای پرهیاهوی امروز، انبوهی از توصیه‌ها و راهکارها در مورد اختلالات یادگیری وجود دارد. برخی از این توصیه‌ها مفید و برخی گمراه‌کننده هستند. بسیاری ادعا می‌کنند که راه حل قطعی را یافته‌اند، در حالی که برخی دیگر ناامیدانه معتقدند که هیچ کاری نمی‌توان انجام داد و باید با این مشکلات کنار آمد. اما حقیقت چیست؟

مطمئناً شما به عنوان والدین، تمام تلاش خود را برای کمک به فرزندتان انجام می‌دهید، اما شاید در این میان سردرگم و درمانده شده‌اید. شاید از اینکه فرزندتان باید اینقدر سخت تلاش کند و از بسیاری از لذت‌های کودکی محروم شود، احساس ناامیدی می‌کنید. شاید نگران آینده فرزندتان هستید و از اینکه تنها راه حل پیشنهادی، تطبیق شرایط با نیازهای او باشد، راضی نیستید.

اما جای نگرانی نیست! راهی برای برون‌رفت از این وضعیت وجود دارد. روزی این مشکلات به خاطره‌ای دور تبدیل خواهند شد و شما به این دوران سخت به چشم یک تجربه ارزشمند خواهید نگریست. در این مسیر، نه تنها به فرزندتان کمک خواهید کرد تا بر چالش‌هایش غلبه کند، بلکه استعدادهای پنهان و منحصربه‌فردش را نیز کشف و پرورش خواهید داد.

بله، درست است! در دل این مشکلات، گنجینه‌ای از استعدادها نهفته است که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. شناخت و پرورش این استعدادها، کلید موفقیت فرزند شما در این مسیر خواهد بود.

پس با ما همراه شوید تا با ده راهکار اثبات‌شده آشنا شوید که به طور هم‌افزا به فرزندتان کمک می‌کنند تا بر چالش‌های نارساخوانی و اختلالات مشابه غلبه کند.

خلاصه مقاله

جدول زیر حاوی مهمترین نکات این مقاله است

💎 گام اول: تغییر رفتار، افزایش اعتماد به نفس، و اصلاح نگرش 💎

شاید عجیب به نظر برسد، اما اولین قدم برای کمک به کودک مبتلا به اختلال یادگیری، پرداختن به مسائل رفتاری، اعتماد به نفس و نگرش اوست. بسیاری از افراد مستقیماً به سراغ برنامه‌های آموزشی و کمک درسی می‌روند، اما غفلت از این جنبه‌های اساسی، شانس موفقیت را به شدت کاهش می‌دهد و مسیر را برای کودک و خانواده دشوارتر و پر استرس‌تر می‌کند.

چرا این گام اول اینقدر مهم است؟

بدون بهبود رفتار، اعتماد به نفس و نگرش، کودک شما در برابر هرگونه کمک مقاومت خواهد کرد. کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری، اغلب ترس و اضطراب عمیقی را تجربه می‌کنند، حتی اگر آن را به ظاهر نشان ندهند. این ترس می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند: لجبازی، نافرمانی، بهانه‌گیری، گوشه‌گیری و حتی پرخاشگری.

اگر این ترس و اضطراب ریشه‌کن نشود، تلاش‌های شما برای کمک به فرزندتان به نبردی طاقت‌فرسا تبدیل خواهد شد. متاسفانه، این همان اشتباهی است که بسیاری از خانواده‌ها مرتکب می‌شوند. آن‌ها بدون آمادگی ذهنی و روانی کودک، مستقیماً به سراغ برنامه‌های آموزشی، تکالیف بیشتر یا کلاس‌های تقویتی می‌روند و نتیجه‌ای جز شکست و ناامیدی عایدشان نمی‌شود.

به جای این مسیر پر از دست‌انداز، با پیاده‌سازی این راهکارها، سفری آرام و هموار را برای فرزندتان رقم بزنید. تمام تلاش خود را به کار گیرید تا کودک شما در برابر کمک‌هایی که به آن نیاز دارد، مقاومت نکند. این امر، ضامن موفقیت او خواهد بود.

چرا کودکان در برابر کمک مقاومت می‌کنند؟

• اضطراب ذاتی: کودکان با اختلالات یادگیری، به طور طبیعی سطح اضطراب بالاتری را تجربه می‌کنند.
• احساس بیگانگی و انزوا: احساس متفاوت بودن از همسالان، به ویژه اگر به کلاس‌های جبرانی فرستاده شوند یا از بازی با دوستان به دلیل تکالیف بیشتر محروم شوند.
• احساس بی‌کفایتی و ناتوانی: احساس “احمق بودن” و “ناتوانی در یادگیری” و در نتیجه، تسلیم شدن.
• قلدری و تمسخر: متاسفانه، برخی کودکان به دلیل مشکلات یادگیری مورد قلدری و تمسخر همسالان قرار می‌گیرند.

مراقب تاکتیک‌های انحرافی باشید!

کودکان اغلب برای پنهان کردن مشکلات واقعی خود، از تاکتیک‌های انحرافی استفاده می‌کنند. این تاکتیک‌ها ممکن است به راحتی از دید والدین و مربیان پنهان بمانند. منظور از تاکتیک‌های انحرافی، رفتارهایی است که کودک برای پرت کردن حواس شما از مشکل اصلی انجام می‌دهد. این رفتارها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تظاهر به تنبلی و بی‌خیالی
• بهانه‌گیری و تظاهر به بیماری
• بدخلقی و کج‌خلقی
• مخالفت و سرپیچی
• سکوت و انفعال

این رفتارها در واقع نشانه‌های مشکلات پنهان هستند، نه خود مشکل اصلی. به ندرت پیش می‌آید که کودکی واقعاً تنبل باشد یا از روی عمد بخواهد نافرمانی کند. کودکان ذاتاً پرانرژی و کنجکاو هستند و میل به یادگیری در وجودشان نهفته است. اما وقتی احساس می‌کنند نمی‌توانند یاد بگیرند، تسلیم می‌شوند و برای پنهان کردن این احساس ناتوانی، به تاکتیک‌های انحرافی روی می‌آورند.

تفاوت‌های رفتاری در دختران و پسران

جالب است بدانید که تاکتیک‌های انحرافی در پسران و دختران متفاوت است. تاکتیک‌های پسران معمولاً آشکارتر و راحت‌تر قابل تشخیص هستند، در حالی که دختران در پنهان کردن مشکلات خود ماهرتر عمل می‌کنند. این امر باعث می‌شود که مشکلات یادگیری دختران اغلب نادیده گرفته شود و آن‌ها از کمک‌های لازم محروم بمانند.

• پسران: معمولاً رفتارهای برون‌ریزانه مانند شلوغی در کلاس، دلقک‌بازی و دردسرسازی از خود نشان می‌دهند.
• دختران: اغلب از تاکتیک‌های درون‌ریزانه و ظریف‌تر استفاده می‌کنند، مانند تظاهر به شیرینی و مهربانی، گوشه‌گیری و انزوا، و حتی کمک کردن بیش از حد به دیگران. دختران به دلیل رشد اجتماعی سریع‌تر، در پنهان کردن مشکلات یادگیری خود بسیار ماهر هستند.

این مهارت پنهان‌کاری، متاسفانه، به ضرر دختران تمام می‌شود، زیرا مشکلات یادگیری آن‌ها اغلب نادیده گرفته شده و کمک‌های لازم به آن‌ها دیرتر می‌رسد. عدم تشخیص زودهنگام اختلالات یادگیری در دختران، می‌تواند منجر به مشکلات عاطفی جدی‌تر و عدم تحقق کامل پتانسیل تحصیلی آن‌ها در آینده شود.

آیا باورهای رایج در مورد شیوع نارساخوانی در دختران و پسران درست است؟

باور رایج این است که نارساخوانی در پسران شایع‌تر از دختران است. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این باور نادرست است. بر اساس آمار به دست آمده از “برنامه موفقیت در یادگیری”، دختران و پسران به یک اندازه با مشکلات یادگیری دست و پنجه نرم می‌کنند، اما دختران کمتر مورد توجه و حمایت قرار می‌گیرند و کمک‌های لازم را دیرتر دریافت می‌کنند.

این یافته‌ها بسیار مهم هستند و نیاز به تغییر باورهای غلط در این زمینه را نشان می‌دهند. دختران نیز به اندازه پسران نیازمند توجه و حمایت در زمینه اختلالات یادگیری هستند و تشخیص و درمان زودهنگام این مشکلات در آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

👩‍🏫 نقش معلمان و مربیان در این میان چیست؟ 🧑‍🏫

متاسفانه، داستان‌های تلخی از برخورد نامناسب برخی معلمان با کودکانی که متفاوت یاد می‌گیرند، وجود دارد. برخی معلمان ناآگاهانه باعث می‌شوند که کودکان احساس “احمق بودن” کنند و این امر به شدت به عزت نفس آن‌ها آسیب می‌زند. این تجربه ناخوشایند می‌تواند منجر به نافرمانی، گوشه‌گیری و یا حتی انزجار کودک از مدرسه و یادگیری شود.

اما به این نکته مهم توجه کنید: اکثر معلمان به این دلیل وارد حرفه معلمی شده‌اند که می‌خواهند به کودکان کمک کنند. همین امر در مورد مربیان و معلمان خصوصی نیز صادق است. شاید برخی از آن‌ها به دلیل فشار کاری و فرسودگی شغلی، رفتارهای نامناسبی از خود نشان دهند، اما در بسیاری از موارد، معلم واقعاً دلسوزانه تلاش می‌کند تا به کودک کمک کند، حتی اگر کودک به دلیل ترس و اضطراب، این تلاش‌ها را به درستی درک نکند.

در بسیاری از موارد، مشکل اصلی، “درک متقابل” است. وقتی کودک مضطرب و ترسان است، هر نوع کمک و توجهی از طرف معلم، حتی اگر با نیت خیرخواهانه باشد، ممکن است به عنوان تهدید و فشار تلقی شود. به همین دلیل، بسیار مهم است که معلمان را به عنوان همکاران و اعضای تیم خود در نظر بگیرید. به احتمال زیاد، آن‌ها نیز مانند شما، بهترین‌ها را برای فرزندتان می‌خواهند.

مشکل دیگر این است که معلمان معمولاً در زمینه “درمان آموزشی” آموزش ندیده‌اند. آن‌ها برای آموزش دروس آکادمیک تربیت شده‌اند و در این زمینه مهارت بالایی دارند. اما اگر مشکل کودک، نیاز به “درمان آموزشی” داشته باشد، آموزش صرف دروس آکادمیک کارساز نخواهد بود. این مانند تلاش برای فرو کردن یک میخ مربعی در یک سوراخ گرد با استفاده از چکش است!

مقاومت در برابر کمک، مانع اصلی یادگیری

وقتی کودک از خواندن، ریاضی یا هر درس دیگری می‌ترسد، هر نوع کمکی با مقاومت او مواجه خواهد شد، گاهی اوقات مقاومتی شدید. مگر اینکه ابتدا از راهکارهای افزایش اعتماد به نفس استفاده کنید و کودک را از نظر روانی برای یادگیری آماده سازید. وقتی مقاومت وجود داشته باشد، هیچ برنامه‌ای، هر چقدر هم که خوب باشد، کارساز نخواهد بود.

به همین دلیل است که کار کردن بر روی اعتماد به نفس، عزت نفس و نگرش، اولین و حیاتی‌ترین قدم است. این اقدامات، رفتار کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهند و مسیر او را از یک مارپیچ نزولی و ناامیدکننده، به مسیر رشد و پیشرفت تغییر می‌دهند.

🧠 راهکارهای عملی برای افزایش اعتماد به نفس و بهبود نگرش 🧠

برای افزایش اعتماد به نفس، عزت نفس و بهبود نگرش کودک، باید از راهکارهای تاکتیکی مبتنی بر علوم اعصاب و روانشناسی مدرن استفاده کنید. گفتن جملاتی کلیشه‌ای مانند “تو باهوشی” نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و اوضاع را بدتر کند. بنابراین، وقت بگذارید و روش‌های صحیح انجام این کارها را بیاموزید.

نگران عقب افتادن تحصیلی نباشید! فرزند شما به دلیل نمرات پایین در دبستان یا حتی راهنمایی، فرصت ورود به دانشگاه را از دست نخواهد داد. از این سال‌ها برای آماده‌سازی و تبدیل فرزندتان به یک یادگیرنده ماهر و با اعتماد به نفس استفاده کنید. سرمایه‌گذاری زمان در این مرحله، در آینده‌ای نزدیک، نتایج شگفت‌انگیزی به همراه خواهد داشت.

عقب افتادگی تحصیلی قابل جبران است! جبران عقب افتادگی تحصیلی نیازمند تلاش و پشتکار است. اگر فرزندتان از همسالان خود عقب‌تر است، باید به مشکلات ریشه‌ای بپردازید و بر روی آن‌ها کار کنید. سپس، به تدریج به جبران عقب افتادگی تحصیلی بپردازید. این فرایند زمان‌بر است، اما قطعاً نتیجه‌بخش خواهد بود.

ایجاد نگرش مثبت نسبت به تکالیف مدرسه، ضروری است. یادگیری نحوه مواجهه با مشکلات و پشت سر گذاشتن موانع، مهارتی است که همه افراد در زندگی به آن نیاز دارند. ما این مهارت را “سرسختی” می‌نامیم. تکنیک‌های ذکر شده در این مقاله به فرزند شما کمک می‌کند تا سرسختی لازم برای عبور از دوران سخت را کسب کند. این سرسختی، در تمام طول زندگی به او خدمت خواهد کرد و یکی از بزرگترین عوامل پیش‌بینی‌کننده موفقیت در زندگی است.

فرزندتان را از مسیر “درماندگی آموخته‌شده” دور کنید و او را در مسیر “اعتماد به نفس و سرسختی” قرار دهید. مسیر اول به بدبختی و ناکامی ختم می‌شود، در حالی که مسیر دوم، راه را برای موفقیت و خوشبختی هموار می‌کند.

🎁 کشف استعدادهای پنهان: هدیه نارساخوانی 🎁

یکی دیگر از دلایل بسیار مهم و مثبت برای شروع با اصلاح نگرش و ذهنیت، کشف استعدادهای پنهان فرزندتان است. مغز انسان، ساختاری شگفت‌انگیز دارد. هنگامی که با مانعی روبرو می‌شود، راهی برای دور زدن آن پیدا می‌کند. با تحریک مناسب، مغز تغییر می‌کند و خود را به چیزی جدید و شگفت‌انگیز تبدیل می‌کند.

بسیاری از افراد نارساخوان، به دلیل چالش‌های فراوانی که با آن روبرو هستند، استعدادهای خارق‌العاده‌ای در زمینه‌های دیگر از خود نشان می‌دهند. هیچ راهی برای پیش‌بینی دقیق این استعدادها وجود ندارد. برخی از افراد نارساخوان، استعداد هنری فوق‌العاده‌ای دارند. برخی دیگر، توانایی بی‌نظیری در تفکر تصویری دارند. برخی، متفکران کل‌نگر و حل‌کنندگان مسئله‌ای بی‌نظیر می‌شوند. برخی دیگر، به کمدین‌ها و بازیگران برجسته‌ای تبدیل می‌شوند و باور کنید یا نه، برخی حتی نویسندگان موفقی می‌شوند!

هیچ کس نمی‌داند چه استعدادهایی در فرزند شما نهفته است. فقط باید آن‌ها را شناسایی و پرورش دهید. یافتن این استعدادها به شما امکان می‌دهد تا با ایجاد اعتماد به نفس و نگرش ذهنی صحیح، آن‌ها را شکوفا سازید. این استعدادها با افزایش اعتماد به نفس، آشکارتر می‌شوند و فرزند شما با اشتیاق بیشتری به توسعه آن‌ها خواهد پرداخت. این امر، یک چرخه فضیلت ایجاد می‌کند که در آن استعدادها، اعتماد به نفس را تقویت می‌کنند و اعتماد به نفس، انگیزه را برای توسعه بیشتر استعدادها افزایش می‌دهد.

استعدادهای فرزندتان را به سرمایه‌ای ارزشمند تبدیل کنید که در تمام طول زندگی به او سود برساند. این هدف باید انگیزه اصلی شما برای کمک به فرزندتان باشد تا به فردی که قرار است باشد، تبدیل شود.

به افراد نارساخوان بسیار موفقی که در جهان وجود دارند، نگاهی بیندازید: کارآفرینانی مانند ریچارد برانسون، بازیگرانی مانند تام کروز، جنیفر آنیستون، هنری وینکلر، سلما هایک و آنتونی هاپکینز و بسیاری دیگر. یا نابغه‌هایی مانند آلبرت انیشتین و کمدین‌هایی مانند ادی ایزارد. این افراد نارساخوان توانستند از دوران سخت عبور کنند، استعدادهای خود را شکوفا سازند و به جامعه بشری خدمات ارزشمندی ارائه دهند.

این موفقیت برای فرزند شما نیز امکان‌پذیر است! مبارزات بزرگ می‌توانند منجر به دستاوردهای بزرگ شوند، حتی اگر در دوران سختی، اینگونه به نظر نرسد. نقطه مقابل این امر، این است که با نگرش ذهنی منفی، این استعدادها ممکن است هرگز دیده نشوند و قطعاً هرگز توسعه نخواهند یافت. همه افراد باید از استعدادهای خود بهره‌برداری کنند، اما ابتدا باید آن‌ها را پیدا کرد و داشتن یک نگرش ذهنی مثبت، تضمین می‌کند که شما آن‌ها را پیدا خواهید کرد.

🚀 ده گام طلایی برای غلبه بر نارساخوانی 🚀

حالا به سراغ ده گام عملی برای کمک به فرزندتان می‌رویم:

1. بهبود رفتار با تکنیک‌های ساده رفتاردرمانی شناختی

شاید نام “رفتاردرمانی شناختی” پیچیده به نظر برسد، اما این تکنیک‌ها بسیار ساده و کاربردی هستند. رفتار روزمره ما، تعیین‌کننده سرنوشت ماست. بنابراین، بهینه‌سازی رفتار، امری منطقی و ضروری است. این تکنیک به شما کمک می‌کند تا رفتار فرزندتان را به شیوه‌ای مثبت و سازنده تغییر دهید.

در “برنامه موفقیت در یادگیری”، ما این تکنیک را “مچ‌گیری در عمل نیک” می‌نامیم. هدف این تکنیک، “مچ‌گیری” فرزندتان در حین انجام کارهای خوب است. این تکنیک با نام‌های دیگری مانند “یافتن خوبی‌ها” یا “تقویت مثبت” نیز شناخته می‌شود و ریشه در روش‌های اصلاح رفتار اولیه دارد.

روش اجرای تکنیک “مچ‌گیری در عمل نیک”:

• نادیده گرفتن رفتارهای منفی: به مدت چند هفته یا حتی یک ماه، رفتارهای منفی فرزندتان را نادیده بگیرید. انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است. البته، اگر رفتار خطرناک یا جدی باشد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت. در این موارد، از قضاوت خود استفاده کنید. آیا این رفتار چیزی است که می‌توانید با خیال راحت نادیده بگیرید بدون اینکه اثرات منفی بلندمدت داشته باشد؟
• تحسین رفتارهای مثبت: هر رفتار مثبتی را، هر چقدر هم که کوچک باشد، تحسین کنید. حتی اگر فقط بخشی از یک رفتار خوب باشد. شاید لازم باشد به دنبال رفتارهای بسیار کوچکی بگردید که به نظر مسخره بیایند، اما باید از یک جایی شروع کنید. آیا فرزندتان لباس‌های کثیفش را به سبد لباس نزدیک‌تر کرده است؟ او را به خاطر این کار تحسین کنید! آیا یک قاشق کوچک بروکلی خورده است؟ آن یک قاشق را تحسین کنید و ریخت و پاش‌های روی زمین را نادیده بگیرید.
• به تدریج افزایش سطح انتظار: همانطور که رفتارها بهبود می‌یابند، سطح انتظارات خود را به تدریج بالا ببرید. دیگر به یک قاشق بروکلی اکتفا نکنید. منتظر دو قاشق باشید. به دقت مراقب باشید و به محض مشاهده موفقیت‌های کوچک، آن‌ها را تحسین کنید. به مرور زمان، لباس‌ها به سبد نزدیک‌تر و شاید حتی داخل آن قرار بگیرند. در نهایت، سه قاشق بروکلی خورده خواهد شد و شاید حتی تمام آن!

این فرایند زمان و تلاش می‌طلبد، اما به یاد داشته باشید که “بی.اف. اسکینر” از همین تکنیک برای آموزش به موش‌ها برای تبدیل شدن به هنرمندان ترپز استفاده کرد! اگر او توانست موش‌ها را آموزش دهد، شما هم می‌توانید فرزندتان را به جمع کردن لباس‌هایش تشویق کنید، درست است؟

شاید لازم باشد برای پیدا کردن چیزی برای تحسین، خلاقیت زیادی به خرج دهید، اما وقتی این کار را انجام دادید و آن چیز را تحسین کردید و سپس سطح انتظارات را بالا بردید، رفتار فرزندتان بهبود خواهد یافت، به شرطی که تحسین شما صادقانه باشد و هیچ طعنه‌ای در آن وجود نداشته باشد. باید زبان خود را گاز بگیرید و از گفتن جملات منفی خودداری کنید، اما قول می‌دهم ارزشش را خواهد داشت.

این تکنیک، مزیت جانبی دیگری نیز دارد: شما را آموزش می‌دهد که همیشه به دنبال خوبی‌ها باشید. همه ما می‌دانیم که چقدر آسان است که همیشه جنبه‌های منفی را ببینیم. تمرکز بر خوبی‌ها، تغییرات بزرگی را رقم می‌زند. این کار، سیستم فعال‌ساز شبکه‌ای مغز شما را فعال می‌کند و باعث می‌شود دنیا را کمی متفاوت‌تر ببینید.

2. افزایش اعتماد به نفس با تکنیک‌های مبتنی بر علوم اعصاب

وقتی فرزندتان اعتماد به نفس داشته باشد، بدخلقی‌ها، بی‌میلی به انجام تکالیف و تاکتیک‌های انحرافی به تدریج از بین می‌روند. اما اهمیت اعتماد به نفس از این هم فراتر می‌رود. نقطه مقابل اعتماد به نفس، ترس است. وقتی ما می‌ترسیم، مغز ما وارد حالت “جنگ یا گریز” می‌شود. در این حالت، قشر پیشانی مغز (بخش تفکر و استدلال) عملاً خاموش می‌شود. درست است! بخش تفکر مغز کودک از کار می‌افتد و کودک در حالت “جنگ یا گریز” قادر به یادگیری نیست.

تلاش برای تحمیل یادگیری در این حالت، فقط اوضاع را بدتر می‌کند. به همین دلیل است که ایجاد اعتماد به نفس، گام دوم و بسیار حیاتی در این مسیر است.

برای آشنایی با تکنیک‌های مبتنی بر علوم اعصاب برای افزایش اعتماد به نفس، می‌توانید به ویدیوهای آموزشی مرتبط در این زمینه مراجعه کنید.

3. توسعه “ذهنیت رشد”

وقتی کودک “ذهنیت رشد” داشته باشد، اشتباهات را به عنوان بخشی طبیعی از فرایند یادگیری می‌پذیرد. او درک می‌کند که اشتباهات، فقط سیگنالی هستند که نشان می‌دهند باید کمی بیشتر تلاش کند یا از یک استراتژی جدید استفاده کند.

چگونه به فرزندتان کمک کنید تا ذهنیت رشد را توسعه دهد؟

این کار از طریق نوع ارتباط شما با او انجام می‌شود. نوع تحسین خود را تغییر دهید و به جای تحسین ویژگی‌های ذاتی، تلاش‌های او را تحسین کنید. به عنوان مثال، به جای گفتن “به خاطر نمره عالی‌ات تبریک می‌گویم، تو خیلی باهوشی”، بگویید “به خاطر نمره عالی‌ات تبریک می‌گویم، می‌دانم برای رسیدن به این نمره خیلی سخت تلاش کردی.”

به این ترتیب، شما چیزی را تحسین می‌کنید که قابل کنترل است: تلاش. این رویکرد، با ایده “دادن جام به نفر هشتم” متفاوت است. شکست‌ها باید شناخته شوند، اما به عنوان نشانه‌ای از نیاز به تلاش بیشتر یا استراتژی متفاوت.

مفهوم “ذهنیت رشد” توسط دکتر کارولین دوئک مطرح شده است. اگر می‌خواهید عمیق‌تر در مورد ذهنیت رشد بدانید، کتاب ایشان را مطالعه کنید.

4. حذف غذاهای سمی برای مغز

سلامت مغز، برای یادگیری بسیار حیاتی است. برخی غذاها حاوی سمومی هستند که می‌توانند باعث التهاب مغز شوند. این التهاب می‌تواند علائمی مشابه اختلالات یادگیری مانند اوتیسم، ADHD و حتی نارساخوانی ایجاد کند.

تحقیقاتی، ارتباط بین اگزالات‌ها (موجود در برخی غذاها) و مشکلات یادگیری را نشان داده‌اند. برخی دیگر، رنگ‌های مصنوعی خوراکی را مقصر می‌دانند. اما توصیه ما این است که از مواد شناخته‌شده‌تر و مضرتر شروع کنید.

مواد غذایی سمی برای مغز:

• شکر تصفیه شده: افزایش سطح گلوکز در مغز، باعث اختلال در عملکرد شناختی و آسیب به مغز می‌شود. بسیاری از متخصصان معتقدند که شکر باعث التهاب مغز نیز می‌شود. نوسانات خلقی ناشی از مصرف شکر، نشانه اعتیاد به آن است. حذف شکر از رژیم غذایی، یکی از بهترین اقدامات برای بهبود سلامت مغز است.
• روغن‌های گیاهی فرآوری شده: روغن کانولا، روغن آفتابگردان، روغن سویا و سایر روغن‌های گیاهی فرآوری شده، با استفاده از حرارت و حلال‌های شیمیایی استخراج می‌شوند. این فرایند، باعث سمی شدن اسیدهای چرب امگا 6 موجود در این روغن‌ها می‌شود و این سموم، التهاب مغز را به دنبال دارند. حذف این روغن‌ها از رژیم غذایی فرزندتان، کار آسانی نیست، اما ارزش تلاش کردن را دارد.

حذف شکر و روغن‌های گیاهی فرآوری شده از رژیم غذایی، قدم مهمی برای بهبود سلامت مغز و کاهش علائم اختلالات یادگیری است. تغییرات را به دقت زیر نظر بگیرید، به خصوص تغییرات خلقی فرزندتان.

5. اهمیت خواب کافی

خواب کافی، برای سلامت مغز ضروری است. مغز در طول خواب، به ترمیم و نگهداری سلول‌ها می‌پردازد و خاطرات بلندمدت را ایجاد می‌کند. تمام آموخته‌های روزانه، در طول خواب پردازش و در حافظه بلندمدت ذخیره می‌شوند. بنابراین، اگر خواب کافی نباشد، یادگیری به خوبی تثبیت نمی‌شود.

علائم نارساخوانی، در حالت خستگی، به طور قابل توجهی بدتر می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که کمبود خواب، ضریب هوشی (IQ) را کاهش می‌دهد و این کاهش، تجمعی است. هر چه شب‌های بیشتری خواب ناکافی داشته باشید، افت ضریب هوشی بیشتر خواهد بود. اگر فرزندتان از قبل در مدرسه با مشکل روبرو است، قطعاً نمی‌خواهید با کمبود خواب، مشکلات شناختی او را تشدید کنید.

نکاتی برای بهبود کیفیت خواب:

• برنامه خواب منظم: داشتن یک زمان خواب ثابت، به مغز آموزش می‌دهد که چه زمانی باید آرام شود و برای خواب آماده شود.
• کاهش نور آبی قبل از خواب: یک یا دو ساعت قبل از خواب، استفاده از وسایل الکترونیکی (تلویزیون، کامپیوتر، تلفن همراه، بازی‌های ویدئویی) را محدود کنید. در صورت ضرورت استفاده، از تنظیمات “نور آبی” یا عینک‌های مسدود کننده نور آبی استفاده کنید.
• نور روشن صبحگاهی: قرار گرفتن در معرض نور روشن، به ویژه نور خورشید، در اوایل صبح، به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن و بهبود کیفیت خواب شبانه کمک می‌کند. حتی اگر چشمان فرزندتان بسته باشد، نور روشن صبحگاهی تاثیر خود را خواهد گذاشت.

6. ادغام فعالیت‌های بدنی در زمان یادگیری

ما می‌توانیم از بدن خود برای بهبود خلق و خو، کاهش استرس و افزایش توانایی یادگیری استفاده کنیم. حس عمقی بدن در فضا (پروپریوسپشن)، نقش مهمی در یادگیری ایفا می‌کند. شاید عجیب به نظر برسد، اما واقعیت این است که یادگیری از درون به بیرون و از طریق حواس ما انجام می‌شود و حواس ما از طریق حس فضایی پردازش می‌شوند.

فعالیت بدنی، بخش مهمی از یادگیری است. کودکان نیاز به حرکت دارند و آموزش روش‌هایی برای حرکت دادن بدن که خلق و خو را بهبود بخشد و توانایی یادگیری را افزایش دهد، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود. مغز ما دائماً با بدن ما در ارتباط است و وضعیت بدن ما را بررسی می‌کند: آیا ما استرس داریم؟ آیا خوشحال و با اعتماد به نفس هستیم؟ آیا آماده پذیرش چالش بعدی هستیم؟

آزمایش ساده برای درک ارتباط بین بدن و ذهن:

1. یک تایمر را برای یک دقیقه تنظیم کنید.
2. شانه‌های خود را خم کنید، سر خود را پایین بیندازید و با حالت خستگی و بی‌حوصلگی در اتاق قدم بزنید.
3. وقتی تایمر زنگ زد، به خلق و خوی خود توجه کنید.
4. تایمر را دوباره تنظیم کنید.
5. این بار، با سر بالا و نگاه رو به جلو، با گام‌های مصمم در اتاق قدم بزنید، انگار کار مهمی برای انجام دادن دارید.
6. وقتی تایمر زنگ زد، دوباره به خلق و خوی خود توجه کنید.

تفاوت بین این دو حالت را احساس کردید؟ به نظر شما در کدام حالت، احتمال موفقیت شما در یادگیری یک مهارت جدید بیشتر است؟

استرس، علائم نارساخوانی را به شدت افزایش می‌دهد. در حالت استرس، کودک اغلب حتی ساده‌ترین کلمات را اشتباه می‌خواند. کلمات ممکن است در مقابل چشمانش جابجا شوند و توانایی‌های شناختی به طور کلی کاهش یابند. هیچ کس نمی‌تواند در حالت استرس به خوبی یاد بگیرد. به همین دلیل، استفاده از فعالیت‌های بدنی برای کاهش استرس بسیار مفید است.

به مرور زمان، با درک کودک از بهبود مهارت‌هایش به دلیل کاهش استرس، اعتماد به نفس او نیز افزایش می‌یابد. او شروع به درک این موضوع می‌کند که می‌تواند بر احساسات خود کنترل داشته باشد و وقتی این اتفاق بیفتد، یادگیری آسان‌تر می‌شود. استفاده از فعالیت‌های بدنی، ابزاری قدرتمند برای مدیریت احساسات است و می‌تواند به ایجاد چرخه فضیلتی که قبلاً به آن اشاره کردیم، کمک کند.

متاسفانه، در مدرسه، کودکان بیشتر اوقات پشت میزهای خود می‌نشینند، اما در خانه می‌توانید این وضعیت را تغییر دهید و فعالیت بدنی را به برنامه یادگیری فرزندتان اضافه کنید.

7. تمرینات هماهنگی متقابل جانبی چالش‌برانگیز شناختی

به زبان ساده‌تر، یادگیری حرکات بدنی که یادگیری آن‌ها چالش‌برانگیز است. این حرکات می‌تواند شامل کونگ فو، حرکات موزون، یوگا یا ژیمناستیک باشد. به خصوص حرکاتی که از حرکت متقابل جانبی استفاده می‌کنند، یعنی حرکاتی که از خط وسط بدن عبور می‌کنند، بسیار مفید هستند.

چرا این نوع حرکات مهم هستند؟

زیرا وقتی ذهن را به چالش می‌کشیم و همزمان بدن را حرکت می‌دهیم، نوروژنز (تولید سلول‌های عصبی جدید) را تحریک می‌کنیم. مغز ما سلول‌های جدید و اتصالات سلولی جدید تولید می‌کند. یادگیری حرکات جدید، به ویژه حرکات دشوار، دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد. با انجام این تمرینات، نوروژنز را تحریک می‌کنیم و سلول‌های عصبی جدیدی برای یادگیری مهارت‌های جدید در اختیار مغز قرار می‌دهیم.

8. تقویت مهارت‌های شناختی خرد

در هسته اصلی نارساخوانی، ضعف در برخی مهارت‌های شناختی خرد وجود دارد. از آنجایی که انواع مختلفی از نارساخوانی وجود دارد، این ضعف‌ها در افراد مختلف، متفاوت خواهند بود. این ضعف‌ها ممکن است شنیداری (مانند انسداد شنوایی، حافظه شنوایی یا تمایز شنوایی)، دیداری (مانند ردیابی بصری، حافظه بصری یا تمایز بصری) یا حرکتی-حسی باشند، اما به احتمال زیاد ترکیبی از چندین مورد از این ضعف‌ها وجود دارد.

از آنجایی که مغز خاصیت انعطاف‌پذیری دارد و ما قبلاً یاد گرفتیم چگونه این انعطاف‌پذیری را افزایش دهیم، اکنون می‌توانیم بر روی این مهارت‌ها کار کنیم و به مشکل اصلی بپردازیم. خوشبختانه، این مهارت‌ها قابل تقویت هستند. این ضعف‌ها، همان نقص‌هایی هستند که باعث دیسکلکولیا (اختلال در ریاضیات) و دیسگرافیا (اختلال در نوشتن) نیز می‌شوند. به همین دلیل است که این مشکلات یادگیری اغلب با هم دیده می‌شوند.

صدها تمرین وجود دارد که می‌توانید برای تقویت این مهارت‌های اساسی یادگیری انجام دهید. فقط به یاد داشته باشید که تمرینات را متنوع کنید و فقط بر روی یک نوع تمرین تمرکز نکنید. همه انواع تمرینات را انجام دهید تا مغز مهارت‌ها را تعمیم دهد. و بعد از انجام تمرینات، چه کاری باید انجام دهید؟ درست حدس زدید! یک خواب شبانه خوب!

9. تطبیقات و جبران‌سازی را با احتیاط در نظر بگیرید

در مورد این گام، باید بسیار محتاط باشید، زیرا می‌تواند یک تله باشد. تطبیقات، اگر به درستی استفاده شوند، می‌توانند بسیار مفید باشند. فقط به یاد داشته باشید که آن‌ها باید به عنوان داربست و کمک موقت استفاده شوند، نه به عنوان عصا و تکیه‌گاه دائمی. هدف از تطبیقات، کمک موقت به فرزندتان برای عبور از این دوران سخت است. در حالت ایده‌آل، بهتر است از تطبیقات اجتناب شود.

همین امر در مورد جبران‌سازی نیز صادق است. اگر فرزندتان از همسالان خود عقب‌تر است، باید به سطح مهارت‌های فعلی خود بازگردد و از آنجا شروع به یادگیری کند. اما در صورت امکان، از خارج کردن فرزندتان از کلاس درس عادی خودداری کنید. این کار می‌تواند از نظر عاطفی برای او بسیار دشوار باشد. قرار گرفتن در کلاس‌های دانش‌آموزان با ناتوانی‌های ذهنی (که متاسفانه اغلب اتفاق می‌افتد)، می‌تواند باعث احساس انزوا، بیگانگی و “احمق بودن” در کودک شود و به شدت به عزت نفس او آسیب بزند. اگر می‌توانید، از این کار اجتناب کنید. حتی آموزش در منزل ممکن است راه حل بهتری نسبت به استفاده از تطبیقات و جبران‌سازی در مدرسه باشد.

قبل از تصمیم‌گیری در مورد تطبیقات و جبران‌سازی، تمام احتمالات دیگر را بررسی کنید. آیا امکان دارد که فقط در خانه بر روی تقویت مهارت‌های فرزندتان کار کنید و با قدرت به مسیر خود ادامه دهید؟

10. یافتن روش آموزش خواندن مناسب

امیدوارم بعد از انجام گام‌های 1 تا 9 به مدت چند ماه، دیگر نیازی به گام دهم نداشته باشید و مهارت خواندن فرزندتان به طور ناگهانی شکوفا شود. گاهی اوقات این اتفاق می‌افتد. برخی معلمان گزارش داده‌اند که این اتفاق را به صورت ناگهانی و یک شبه دیده‌اند. گاهی اوقات نیز، این فرایند به تدریج و آهسته پیش می‌رود. اما اگر همچنان نیاز به کمک داشتید، گام دهم این است که نوع آموزش خواندنی را پیدا کنید که برای فرزندتان بهترین کارایی را دارد.

این روش ممکن است آموزش سنتی خواندن باشد، اما با تقسیم‌بندی بیشتر و گام‌های کوچک‌تر. ممکن است نیاز به تمرین بیشتر، اما به صورت آهسته و همراه با بحث و گفتگو باشد. ممکن است روش‌های مبتنی بر آواشناسی یا رویکردهای چندحسی مانند برنامه‌های مبتنی بر “اورتون-گیلینگام” یا برنامه‌های “سوادآموزی ساختاریافته” موثر باشند. این برنامه‌ها با موفقیت برای افراد نارساخوان استفاده شده‌اند و نسخه‌های مختلفی از آن‌ها وجود دارد. مربیان متخصص نارساخوانی که از این برنامه‌ها استفاده می‌کنند، می‌توانند کمک شایانی به فرزندتان بکنند.

اگر به مربی نیاز دارید، بعد از انجام اقدامات آمادگی ذکر شده در گام‌های 1 تا 8، به دنبال آن بگردید. این برنامه‌ها می‌توانند بسیار مفید باشند و بسیاری از مربیان با استفاده از آن‌ها، معجزه می‌کنند. اما جذب و آماده‌سازی کودک برای یادگیری و توسعه مهارت‌های جدید، بدون تعهد کامل به گام‌های 1 تا 8، بسیار دشوار است.

🌟 آینده‌ای روشن در انتظار فرزند شماست 🌟

در گذشته، بسیاری از کودکان نارساخوان، در سیستم آموزشی نادیده گرفته می‌شدند و از کمک‌های لازم محروم می‌ماندند. این امر منجر به ایجاد بزرگسالانی می‌شد که باید با اضطراب‌های ناشی از احساس “احمق بودن” و باورهای منفی دست و پنجه نرم می‌کردند. اما دیگر لازم نیست اینگونه باشد!

امروزه، علوم اعصاب و روانشناسی به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته‌اند و شما اکنون ابزارهای لازم را در اختیار دارید تا به فرزندتان کمک کنید تا به پتانسیل کامل خود برسد. این همان چیزی است که والد بودن به آن معناست، درست است؟

فرزند شما مجبور نیست با نارساخوانی زندگی کند! اکنون که این ده گام را آموخته‌اید و دستورالعمل‌های گام اول را نیز دریافت کرده‌اید، می‌توانید با تماشای ویدیوهای آموزشی مرتبط، به گام دوم و سایر گام‌ها عمیق‌تر بپردازید.

با امید به آینده‌ای روشن برای فرزندانمان!

پیشنهاد ویژه: دانلود رایگان کتاب: شناسایی و تشخیص اختلال خواندن